Narodowe Czytanie – „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego
W powietrzu atmosferyczna zmiana:
Chata stała się rozkochana
W polskości – właściwa skala:
Żar, co się duchem udziela,
Co się na powietrzu spala
Jak garść lnu.
[Rachela, akt II, scena 21]
Już 2 września, podczas kolejnej edycji Narodowego Czytania, zaprosimy Państwa do wysłuchania fragmentów dramatu Stanisława Wyspiańskiego „Wesele”. Z tej okazji, przygotowaliśmy dla naszych czytelników spotkanie z odtwórczynią roli Racheli w filmie Andrzeja Wajdy „Wesele” – Mają Komorowską.
„Wesele”
Dramat w trzech aktach, najsłynniejszy utwór Stanisława Wyspiańskiego, powstało na kanwie autentycznego wydarzenia – wesela poety i dramaturga Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, chłopką z podkrakowskich Bronowic. Prapremiera sztuki odbyła się 16 marca 1901 roku w Teatrze Miejskim w Krakowie. W tym samym roku w Krakowie Wesele zostało opublikowane po raz pierwszy. Dramat Wyspiańskiego został dotychczas przetłumaczony na ponad 10 języków. W języku polskim ukazało się ponad 120 wydań Wesela.
Stanisław Wyspiański (1869-1907) – poeta, dramatopisarz, malarz, inscenizator – był jednym z najgenialniejszych polskich artystów. Wybitny przedstawiciel Młodej Polski, zajmował się wieloma dziedzinami sztuki. Uprawiał malarstwo, pisał utwory liryczne i dramatyczne, libretta oper, projektował witraże, meble, a nawet strój dla Lajkonika. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych w podziemiach kościoła oo. Paulinów na Skałce.
Maja Komorowska
Maja Komorowska (Maria Tyszkiewicz) urodzona 23 grudnia 1937 w Warszawie. Aktorka teatralna i filmowa, pedagog. Profesor Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza
w Warszawie, związana z tą uczelnią od 1983 roku. W 1960 roku ukończyła Wydział Aktorski (Oddział Lalkarski) krakowskiej PWST. W 1963 roku zdała eksternistyczny egzamin aktorski. Debiutowała w 1960 roku w Teatrze Groteska w Krakowie, gdzie pracowała w sezonie 1960/61. W sezonach od 1961/62 do 1967/68 należała do zespołu Teatru 13 Rzędów w Opolu – przekształconego w 1962 roku w Teatr Laboratorium (od 1965 roku
z siedzibą we Wrocławiu) – pod kierunkiem Jerzego Grotowskiego. Wystąpiła w pierwszym wariancie Akropolis oraz zagrała rolę Tarudanta w Księciu Niezłomnym. Po siedmiu latach pracy w teatrze Jerzego Grotowskiego weszła do zespołu wrocławskiego Teatru Współczesnego i była jego aktorką sezonach 1968/69 i 1969/70, a później w sezonach 1970/71 i 1971/72 Teatru Polskiego we Wrocławiu. Od 1972 roku jest w zespole Teatru Współczesnego w Warszawie.
Pracowała z wieloma wybitnymi reżyserami teatralnymi: Erwinem Axerem, Maciejem Englertem, Jerzym Grotowskim, Jerzym Jarockim, Helmutem Kajzarem, Jerzym Krasowskim, Krystyną Skuszanką, Bohdanem Korzeniewskim, Krystianem Lupą, Krzysztofem Warlikowskim oraz filmowymi: Krzysztofem Kieślowskim, Tadeuszem Konwickim, Andrzejem Wajdą, Krzysztofem Zanussim, Edwardem Żebrowskim i innymi.
Grała w filmach polskich i zagranicznych, m.in takich jak: Życie rodzinne, Za ścianą, Bilans kwartalny, Rok spokojnego słońca, Cwał w reżyserii Krzysztofa Zanussiego, Dekalog I
w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego oraz Wesele, Panny z Wilka, Katyń w reżyserii Andrzeja Wajdy. Stworzyła ponad 30 znaczących ról w spektaklach teatru telewizji. Aktualnie gra w spektaklach: Mimo wszystko J. Murrella w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza w Teatrze Współczesnym oraz w Szczęśliwych dniach S. Becketta w reżyserii Antoniego Libery gościnnie w Teatrze Dramatycznym (premiera w 1995 roku).
Bardzo ważne dla Niej są spotkania z publicznością w wielu miastach Polski i zagranicy,
na których m.in czyta wiersze wybitnych poetów. Jeździ na nie od wielu lat.
Otrzymała wiele nagród polskich i zagranicznych za wybitne kreacje aktorskie, m.in. Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski – styczeń 2011 na Wawelu, oraz francuskie insygnia Komandora Orderu Sztuk i Literatury (listopad 2010) – przyznane przez Ambasadę Francji.
Zaangażowana w sprawy społeczne, w czasach stanu wojennego pracowała w Prymasowskiej Radzie Społecznej oraz w Komitecie Pomocy Internowanym i ich Rodzinom, później w S.O.S z Jackiem Kuroniem. Dziś jest członkiem Rady Hospicjum Onkologicznego.
W 1993 roku ukazała się książka autorstwa Mai Komorowskiej 31 dni maja (Wydawnictwo Tenten), w 2004 roku „Pejzaż” – rozmowy Barbary Osterloff z Mają Komorowską (Oficyna Wydawnicza Errata), a w 2014 Pytania, które się nie kończą – książka napisana z Tadeuszem Sobolewskim (wydana przez Mazowiecki Instytut Kultury we współpracy z Wydawnictwem Czuły Barbarzyńca Press).
„Pytania, które się nie kończą”
Rozmowy Tadeusza Sobolewskiego z Mają Komorowską to rodzaj medytacji nad istotą gry, istotą teatru, nad życiem. Maja Komorowska ma niezwykłą zdolność dotykania ciemnych stron życia i prześwietlania ich wewnętrzną jasnością.Skąd ją czerpie? Z własnej natury? Z rodzinnego domu? Z teatru Jerzego Grotowskiego, Krystiana Lupy? Czasem trzeba maski, żeby zobaczyć prawdziwą twarz. Trzeba absurdu, żeby zobaczyć dobro i sens.
Pojawił się w dramacie psychologicznym Andrzeja Wajdy Bez znieczulenia (1978), melodramacie Ignacego Gogolewskiego Romans Teresy Hennert (1978), ekranizacji powieści Andrzeja Wydrzyńskiego Umarli rzucają cień (1978), dramacie Andrzeja Wajdy Dyrygent (1980) z Johnem Gielgudem, telefilmie wojennym Godzina „W” (1980) i serialu Janusza Zaorskiego Punkt widzenia (1980). W filmie wojenno–sensacyjnym Wyrok śmierci (1980) zagrał postać Smukłego, który wykonywał wyroki na kolaborantach. Sławę zdobył jako kapitan Wiesnicyn w ekranizacji powieści Stefana Żeromskiego Wierna rzeka (1983) w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego oraz w roli młodego dziennikarza o ambicjach literackich, który zostaje aresztowany za wydawanie wolnomyślicielskiego i antyklerykalnego pisemka w filmie psychologicznym Wojciecha Jerzego Hasa Pismak (1984) na podstawie powieści Władysława Terleckiego. Rola chronicznie osamotnionego, odosobnionego i odczuwającego wrogość świata wobec siebie Adasia Miauczyńskiego w dramacie Marka Koterskiego Życie wewnętrzne (1986) przyniosła mu nagrodę aktorską w wyniku plebiscytu publiczności na Koszalińskich Spotkaniach Filmowych „Młodzi i Film”.
Jest recytatorem i wykładowcą cyklicznych poetyckich warsztatów i spotkań. W 2007 został wyróżniony przez Zespół Artystyczny Teatru Polskiego Radia nagrodą Wielki Splendor[1]. Brał udział w radiowych serialach Matysiakowie i Motel w pół drogi.
W programie:
Powitanie
Czytanie „Wesela” przez Mińszczan
Spotkanie z Mają Komorowską.