Otwarte zasoby edukacyjne
Uczysz się? Studiujesz? Dokształcasz? Szukasz źródeł w Internecie, ale nie wiesz, co możesz legalnie, za darmo pobierać, zmieniać a nawet udostępniać: materiały edukacyjne, pliki graficzne, muzyczne, artykuły, publikacje. Zajrzyj tu i dowiedz się, co możesz pobrać i gdzie to znaleźć.
Warunek, który musi być spełniony aby korzystać z czyjejś publikacji nie łamiąc praw autorskich to taki, że owa publikacja jest tzw. otwartym zasobem.
Co to oznacza i gdzie szukać tych zasobów?
Odpowiedzi na te oraz inne ważne pytania dotyczące otwartych zasobów wiedzy, edukacji i kultury znaleźć można na stronie Koalicji Otwartej Edukacji http://koed.org.pl. Na stronie tej pośród wielu bardzo ciekawych informacji dotyczących wolnych zasobów znajdziemy także Przewodnik po Otwartych Zasobach Edukacyjnych (oprac. Karolina Grodecka, Kamil Śliwowski) dostępny pod tym adresem. Przewodnik ten to wiedza w pigułce, którą warto poznać w celu zapoznania się z tematyką OZE, dodatkowo zawiera również katalog serwisów OZE z podziałem na licencje.
Poniżej prezentujemy część katalogu zawierającą polskojęzyczne serwisy OZE znajdujących się w powyższym przewodniku.
- LITERATURA I JĘZYK POLSKI
Repozytorium | Typ zasobów | Opis | Licencja |
Biblioteka Cyfrowa Polona http://www.polona.pl |
publikacje dotyczące wybranych aspektów polskiej literatury, kultury i historii | Powstała w 2006 roku, gromadzi najważniejsze wydania tekstów literackich i naukowych, dokumentów historycznych, czasopisma, grafikę, fotografię, nuty, mapy, czasopisma, książki, dokumenty życia społecznego (ulotki i odezwy), rękopisy, stare druki oraz zbiory ikonograficzne i muzykalia | Domena publiczna |
Biblioteka Literatury Polskiej w Internecie http://literat.ug.edu.pl |
teksty literackie | Repozytorium mniej i bardziej znanych polskich tekstów literackich, znajdujących się w domenie publicznej, począwszy od “Bogurodzicy” po powieści Stefana Żeromskiego. Projekt jest realizowany na Uniwersytecie Gdańskim w ramach grantu “Public Domain” UNESCO. Zawiera też skany starodruków. | Domena publiczna |
Szkolna Biblioteka Internetowa Wolne Lektury http://wolnelektury.pl |
teksty lektur szkolnych | Teksty lektur szkolnych, które są zalecane do użytku przez MEN, i które trafiły już do domeny publicznej więc nie są związane rygorami prawa autorskiego. Są opracowane, opatrzone komentarzem i udostępnione w kilku formatach (html, odt, txt i pdf). Można je bezpłatnie przeglądać, ściągać na swój komputer, a także udostępniać innym. Są dostępne on-line i do ściągnięcia. Projekt realizowany przez Fundację Nowoczesna Polska. Działa od 2007 roku. | Domena publiczna (teksty), CC BY-SA (komentarze, tagowanie) |
Wikibooks http://pl.wikibooks.org |
wolne podręczniki i książki | Zbiór darmowych i tworzonych wspólnie tekstów o układzie i przeznaczeniu podobnym do papierowych książek. Spis dostępnych książek w zakładce ‘Księgozbiór’. Projekt uruchomiony w 2004 r. | tak samo jak Wikipedia |
Wikiźródła http://pl.wikisource.org |
teksty źródłowe | Repozytorium dokumentów źródłowych, utworów literackich oraz ich tłumaczeń, tekstów i dokumentów historycznych rangi państwowej lub międzynarodowej, kodów źródłowych, tłumaczeń słów lub zwrotów, podsumowań, odesłań i innych informacji o tekście w postaci przypisów wyraźnie oddzielonych od utworu. | CC BY-SA Domena publiczna |
Wikicytaty http://pl.wikiquote.org |
cytaty | Polska wersja serwisu Wikiquote, siostrzanego projektu Wikipedii. Powstała polska w 2004 roku. Wikicytaty są obecnie trzecią pod względem wielkości wersją językową. Projekt zawiera tworzoną w trybie wiki bazę cytatów, które są indeksowane tematycznie oraz osobowo. | CC BY-SA (oprócz zdjęć i multimediów które są na różnych wolnych licencjach) |
Wikisłownik http://pl.wiktionary.org |
internetowy słownik wszystkich języków świata | Wolny, wielojęzyczny słownik, który łączy słownik języka polskiego i poprawnej polszczyzny, słowniki języków obcych, słownik przysłów, słownik etymologiczny czy też słownik synonimów i antonimów. Przy hasłach znajduje się wymowa słowa, inne słowa o podobnym lub przeciwnym znaczeniu, uwagi dotyczące użycia słowa i pełne zdania będące przykładami użycia. Niektóre hasła są uzupełnione o nagrania wymowy. | CC BY-SA (oprócz zdjęć i multimediów które są na różnych wolnych licencjach) |
Federacja Bibliotek Cyfrowych http://fbc.pionier.net.pl/owoc | zasoby polskich bibliotek cyfrowych | Od roku 2002 budują narodowy zasób cyfrowy, wiele materiałów z tego zasobu udostępniają w sposób otwarty. Wzbogacają polską domenę publiczną, wdrażają międzynarodowe standardy w tym także wolne licencje. Wprowadziły swoje kolekcje do wspólnego repozytorium europejskiego “Europeana”. | różne |
Włącz Polskę http://wlaczpolske.pl | podręcznik, moduły edukacyjne, teksty, grafika, multimedia | „Włącz Polskę” oferuje materiały edukacyjne dla polskich dzieci uczących się za granicą. Materiały udostępniane są w formie gotowych zestawów lub za pomocą narzędzia do tworzenia własnych modułów. | CC BY-SA |
Wolne Podręczniki http://wolnepodreczniki.pl |
podręczniki szkolne: matematyka, fizyka, geografia, angielski, muzyka, informatyka |
To materiały edukacyjne przygotowywane przez nauczycieli i dostosowane do potrzeb czasów cyfrowej rewolucji. Wszystkie te materiały dostępne są za darmo, dzięki udostępnieniu na wolnej licencji można je bez przeszkód zmieniać i wykorzystywać do własnych potrzeb. Opracowywane w ramach projektu Fundacji Nowoczesna Polska. | CC BY-SA |
E-globalna http://www.e-globalna.edu.pl |
Scenariusze materiały dodatkowe, gry, ćwiczenia | Modułowy elektroniczny podręcznik o edukacji globalnej. Z materiałów można stworzyć własny podręcznik. Należy wybrać kategorię wiekową i przedmiot oraz dobierać spośród modułów odpowiadające materiały, z których system ułoży indywidualny podręcznik. | CC BY-SA |
- BIOLOGIA, CHEMIA, FIZYKA, MATEMATYKA
Repozytorium | Typ zasobów | Opis | Licencja |
Polskie tłumaczenie Akademii Khana http://www.edukacjaprzyszlosci.pl |
Wykłady wideo, zadania | Krótkie wykłady wideo tłumaczące zagadnienia naukowe na poziomie szkolnym. Tłumaczenie z jęz. angielskiego z Khan Academy. | CC BY-NC-SA |
Open AGH http://open.agh.edu.pl |
kursy, wykłady, ćwiczenia, symulacje, kompendia głównie z nauk ścisłych | Open AGH to repozytorium otwartych zasobów edukacyjnych (OZE) przygotowanych przez pracowników, doktorantów i studentów naszej czelni. Pomysłodawcą, twórcą i administratorem samego serwisu jest Centrum e-Learningu AGH. Działa od początku 2010 roku. Obecnie znajduje się około 90 kursów. | CC BY-NC-SA |
Fizyka wobec wyzwań XXI w. -Uniwersytet Warszawski http://haar.zfb.fuw.edu.pl/edu/index.php/Strona_g%C5%82%C3%B3wna |
skrypty, ćwiczenia, wykłady, podręczniki | Materiały dydaktycznie dla kierunku zamawianego „Fizyka wobec wyzwań XXI Wieku” (Program Operacyjny Kapitał Ludzki) opracowywane na Uniwersytecie Warszawskim. Na wiki są dostępne materiały z technologii informacyjnej, fizyki, matematyki, chemii, biologii, analizy danych, encefalografii | CC BY-SA |
Ściśle Ciekawa Lekcja http://lesson.org.pl |
Materiały edukacyjne, scenariusze, wideo | Zadaniem strony jest pomagać nauczycielom w opracowaniu ciekawych lekcji z wykorzystaniem materiałów online (wideo, materiały do czytania z podziałem na przedmioty) z biologii, chemii i fizyki. | CC BY |
Analiza matematyczna – wykłady http://www.portal.pwr.wroc.pl/1811035,241.dhtml |
Wykłady wideo | Nagrania wykładów do przedmiotu Analiza matematyczna 1 wykładanego na Politechnice Wrocławskiej. Wykłady mają stanowić pomoc dydaktyczną dla studentów oraz kandydatów na studia w Politechnice Wrocławski. | CC BY-NC-ND |
Algorytmika stosowana http://was.zaa.mimuw.edu.pl |
Wykłady wideo |
19 wykładów wraz z krótkimi opisami i materiałami do wykładów, które odbywały się na wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW. Wykłady dotyczą rozmaitych zagadnień algorytmiki w ujęciu stosowanym (ale również zawierają ujęcie teoretyczne) i przeznaczone są dla osób które posiadają już pewne doświadczenie algorytmiczne i programistyczne, nie tylko studentom. |
CC BY-NC-ND |
Baza narzędzi dydaktycznych http://bnd.ibe.edu.pl |
Zadania | Zbiór zadań do pracy z uczniem do przedmiotów: biologia, chemia, fizyka, geografia, historia, j. polski, matematyka | CC BY-NC-SA |
ABC seksu w obrazkach http://abcseksu.com |
lekcje wideo, materiały | Wiedza na temat bezpieczniejszego seksu i profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową. Jest kierowana do każdej zainteresowanej osoby, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet i ich potrzeb informacyjnych. Wartością dodaną jest dostęp do ekspertów od wielu lat zajmujących się tematyką HIV/AIDS i innych chorób przenoszonych drogą płciową. Projekt prowadzony we współpracy z Biurem Edukacji m.st. Warszawy. | CC BY |
- HISTORIA I GEOGRAFIA
Repozytorium | Typ zasobów | Opis | Licencja |
Historia w sieci http://historiawsieci.pl |
zasoby, poradniki, scenariusze | rozbudowywany ręcznie katalog zasobów internetowych poświęconych historii Polski oraz zestaw kilku dodatkowych materiałów jak scenariusze i poradniki o tym jak korzystać z zasobów online na lekcjach historii. | Różne |
Wikitravel http://wikitravel.org/pl |
teksty, zdjęcia, mapy | Obszerny, międzynarodowy przewodnik turystyczny i zasób informacji geograficznych o Polsce i świecie udostępniany na licencji CC-BY-SA. Jego polska edycja jest jedną z 6 największych, posiada 260 artykułów | tak jak Wikipedia |
OpenStreetMap http://www.openstreetmap.org |
mapa | Szczegółowa mapa całego świata, tworzona przez wolontariuszy w trybie on-line na podstawie zdjęć, śladów z urządzeń GPS i własnych obserwacji terenu. Umożliwia pobieranie dowolnych fragmentów mapy w formie bitmap, jak i surowych danych, które można dowolnie przetwarzać. Projekt powstał 1 lipca 2004. Posiada polskojęzyczną wersję interfejsu oraz systemu pomocy. W Polsce skupia środowisko ok. kilkuset edytorów, którzy w marcu 2011 założyli własne stowarzyszenie. | CC BY-SA, ODbL |
-
- EKONOMIA I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
Repozytorium | Typ zasobów | Opis | Licencja |
Przedsiębiorczość dla Ambitnych http://www.cieslik.edu.pl/index.php/ida/3 |
podręcznik, zadania, kursy | Podręcznik i platforma e-learningowa zawierająca uporządkowaną wiedzę, niezbędną do przygotowania koncepcji a następnie uruchomienia biznesu. Kandydaci na przedsiębiorców znajdą tu dodatkowe materiały i przykłady, szczegółowe rozwinięcie wielu praktycznych kwestii a także narzędzia i formaty w wersji elektronicznej, pozwalające krok po kroku, realizować działania w celu założenia, a następnie rozruchu nowej firmy. Projekt międzyuczelniany prowadzony przez zespół na Akademii im. Leona Koźmińskiego. | RóżCC BY-SAne |
- EDUKACJA MEDIALNA I KULTURALNA
Repozytorium | Typ zasobów | Opis | Licencja |
MediaLab Junior http://www.cultureshock.pl/projekty/medialab-junior |
scenariusze, zdjęcia | Scenariusze z warsztatów MediaLab Junior na temat kręcenia filmów, ich obróbki, montażu i publikacji w sieci, na temat wykorzystania OpenStreetMap do stworzenia otwartej interaktywnej mapy okolicy oraz stworzenia od podstaw własnego urządzenia elektronicznego. | CC BY |
Edukacja medialna http://edukacjamedialna.edu.pl |
Scenariusze zajęć, ćwiczenia i materiały |
Scenariusze zajęć, ćwiczenia i materiały z zakresu edukacji medialnej do prowadzenia zajęć w szkołach, domach kultury i bibliotekach. Możemy przeszukiwać i wybierać zasoby np. pod kątem tego, na jaki przedmiot zostały przygotowane, lub z ośmiu kategorii: korzystanie z informacji, relacje w środowisku medialnym, język mediów, kreatywne korzystanie z mediów, etyka i wartości w komunikacji i mediach, bezpieczeństwo w komunikacji i mediach, prawo w komunikacji i mediach, ekonomiczne aspekty działania mediów. |
CC BY-SA |
Fundacja Nowe Media – e-Lekcje http://e-lekcje.org |
e-lekcje (wideo, prezentacje multimedialne) |
Serwis MAM – Młodzieżowa Akcja Multimedialna – prowadzony przez Fundacje Nowe Media., ma na celu przygotowanie młodzieży do twórczego korzystania z mediów. Adresowany do osób w wieku 13-19 lat – zarówno uczniów gimnazjów i liceów, jak i uczestników wszelkich grup formalnych (np. stowarzyszeń) i nieformalnych. Zawiera materiały dla młodych redaktorów i ich nauczycieli, porady niezbędne każdemu surfującemu po sieci i publikującemu w niej. | Licencje Creative Commons (większość CC BY-SA) |
Platforma Akademii Orange http://www.akademiaorange.pl |
baza nowoczesnych projektów edukacji kulturalnej | Obszerna baza inspiracji zawierająca projekty innowacyjnej edukacji kulturalnej. W projektach dzieci i młodzież: tworzą muzykę w oparciu o techniki cyfrowe, przygotowują gry edukacyjne, interaktywne mapy regionów, dokumentacje wideo, przeprowadzają eksperymenty artystyczne, zapoznają się z innymi kulturami. | CC BY |
Cyfrowa wyprawka http://cyfrowa-wyprawka.org |
Scenariusze zajęć, ćwiczenia i materiały | Materiały edukacyjne, dzięki którym nauczyciele, trenerzy, animatorzy i inne osoby pracujące z dziećmi i młodzieżą mogą przygotować ciekawe zajęcia edukacyjne tłumaczące wpływ Internetu i nowych technologii na nasze życie. | CC BY-SA |
Sztuka 24h http://sztuka24h.edu.pl |
scenariusze lekcji, zdjęcia, materiały źródłowe, ćwiczenia i gry interaktywne | Baza otwartych materiałów edukacyjnych dotyczących sztuki współczesnej. Nauczyciele, edukatorzy, animatorzy kultury zainteresowani edukacją przez sztukę znajdą tutaj przykładowe scenariusze lekcji, scenariusze oprowadzania po wystawach, opisy warsztatów tematycznych czy prezentacje, materiały wykorzystywane w czasie warsztatów, animacje, gry interaktywne dla dzieci, filmy edukacyjne i wiele innych zasobów. | CC BY-SA |
Otwarta Zachęta http://otwartazacheta.pl |
scenariusze lekcji, materiały multimedialne, nagrania muzyczne | Portal prezentujący zasoby Zachęty Narodowej Galerii Sztuki, dzieła z kolekcji, materiały edukacyjne, dokumentacje wystaw i wernisaży, filmy i dokumentacje towarzyszące wystawom. Portal może służyć zarówno edukacji kulturalnej, historii sztuki jaki i badaniom lub po prostu „zwiedzaniu” zasobów Zachęty. | CC BY-SA |
Muzeum Dźwięku http://www.instrumentyludowe.pl |
nagrania muzyczne, scenariusze lekcji | Kompendium wiedzy na temat ponad 20 ludowych instrumentów muzycznych. Poza bankiem brzmienia tych instrumentów w bazie znajdują się też ich zdjęcia oraz opisy sposobu lub zwyczaju ich wykorzystywania. | CC BY-SA |
Laboratorium Dźwięków http://www.labdzwiekow.pl |
nagrania muzyczne, scenariusze lekcji, symulacje i wizualizacje | Nagrania dźwięków 20 historycznych instrumentów muzycznych wraz z możliwością zagrania na nich na stronie WWW. Dodatkowo na stronie znajdują się scenariusze lekcji muzyki i historii kultury ludowej. | CC BY |
Zabawnik http://zabawnik.org |
gry | Zbiór 150 pomysłów, scenariuszy gier i zabaw dla dzieci, od wyliczanek, poprzez gry planszowe, aż po teatr. | CC BY-SA |
Cztery Strony Bajek http://czterystronybajek.blogspot.com |
bajki na wideo | Krótkie filmy animowane będących adaptacją bajek: afrykańskiej, gruzińskiej, romskiej, ukraińskiej, wietnamskiej i żydowskiej. 4 minutowe animacje przygotowane są w 3 wersjach językowych: polskiej, angielskiej oraz wersji oryginalnej, czytane przez lektorów. Do każdej bajki opracowany zostaje zestaw materiałów edukacyjnych, kolorowanek a także krótki słowniczek z podstawowymi zwrotami w języku: francuskim, gruzińskim, romańskim, ukraińskim, wietnamskim, jidysz. | CC BY-NC-SA |
- ZASOBY RÓŻNE
Repozytorium | Typ zasobów | Opis | Licencja |
Scholaris.pl http://www.scholaris.pl |
multimedia, scenariusze lekcji i lektury szkolne | Portal materiałów edukacyjnych z których część (1000 z ponad 26 000) jest dostępna na wolnej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach. W ramach zasobów wyświetlane są również lektury szkolne z cyfrowej biblioteki Wolne Lektury. Materiały podzielone wg. podstawy programowej, poziomów edukacji i przedmiotów. | CC BY-SA (wybrane zasoby) |
Wszechnica.org http://wszechnica.org.pl |
nagrania audio i wideo | Zapisy wideo i audio wykładów, spotkań, debat i wywiadów z takich instytucji jak Collegium Civitas, Uniwersytetu Warszawskiego, Fundacji im. Bronisława Geremka, Polskiej Akademii Nauk. W serwisie znajduje się już prawie 400 filmów o szerokiej tematyce: od ekonomii, po historię i dziedzictwo kulturowe. | CC BY-SA |
Wikipedia http://pl.wikipedia.org |
hasła encyklopedyczne | Otwarta, wolna encyklopedia redagowana społecznościowo. Wikipedia jest nie tylko zasobem, ale również często wykorzystywana jest jako projekt edukacyjny (np. poprzez tworzenie i prototypowanie artykułów encyklopedycznych). | CC BY-SA (oprócz zdjęć i multimediów które są na różnych wolnych licencjach) |
Wikimedia Commons http://commons.wikimedia.org |
multimedia | Jeden z siostrzanych projektów Fundacji Wikimedia utworzony jako magazyn ilustracji, zdjęć, dźwięków, animacji, tekstów mówionych, filmów i wszelkich innych zasobów. Uruchomione pod koniec 2004 r. | wszystkie licencje spełniające warunki wolnej kultury oraz utwory z domeny publicznej. |
źródło: Przewodnik po Otwartych Zasobach Edukacyjnych (oprac. Karolina Grodecka, Kamil Śliwowski)
Zajrzyj także tu: http://otwartezasoby.pl/